કમ્પ્યુટરી ગીતા – ૪

ગયા અંકે નીચેનો શ્લોક આપણે વાંચી ગયા. શીષ્યની વ્યથાકથા સાંભળીને ગુરુજી હવે શું કરશે ? ચાલો, જાણીએ અંક ૪માં ! – જુ.)

(પરંતુ આ, પ્રભુ ! સામે અક્ષરો કીબોર્ડે લહુ,

દાંતીયાં કરતા લાગે, એનાથી બીઉં હું બહુ !! 

(આ શ્લોકના પ્રથમ ચરણના બીજા ભાગમાં આઠને બદલે નવ અક્ષરો હતા ! કોઈનું ધ્યાન ગયું નહીં તે મેં સુધારી લીધા !)

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

‘એનાથી બીઉં હું ભારે’, ક્હીને ચુપ શીષ્ય, ને
સવાલો આંખમાં વાંચી પટાવે ગુરુ શીષ્યને :

ગુરુજી બોલ્યા :

કીબોર્ડે અક્ષરો બેઠા, એ બધ્ધા ક્ષર છે, બકા !
એને તું અ–ક્ષરા ક્હૈને નકામો બી મરે છ કાં ?

આવડે નહીં ત્યાં સુધી અક્ષરો અઘરા પડે,
આવડે જે ક્ષણે, એવા આંગળી–ટેરવે ચડે !

ટેરવે અક્ષરો ફાવે, અક્ષરો શબ્દ લાવશે –
શબ્દથી વાક્ય સંધાશે, વાક્યે કાવ્ય જ લાધશે !

અરજણ બોલ્યો :

શબ્દથી નીકળે ‘અર્થ’, અર્થનો તો જ અર્થ છે;
‘અર્થ’થી દુનીયા ચાલે, નાણું એ ‘અર્થ’–અર્થ છે.

શબ્દથી જો મળે નાણું, શબ્દથી નીપજે બધું,
તો પછી શબ્દને કાજે અક્ષરોથી નહીં ડરું !

શીખું હું આપની પાસે, કીબોર્ડાક્ષર–શબ્દ હું,
શબ્દથી અર્થ પામીને ટ્યુશન–ફી પછી દઉં !

શબ્દથી વાક્ય સુધીનો લાંબો પંથ પડે અહો !
વાક્ય કે કાવ્યનું મારે કામ શું છે, મને કહો !

આ બધાં વાક્ય ને કાવ્ય, ભાષાસાહીત્ય સામટાં
એ બધાં લક્ષ્ય શેં વીંધું – લાગે કેવાં હટાકટા !

પક્ષીને વીંધવું ફાવે, પક્ષીની નહીં આંખને –
એટલું ઝીણું શેં કાંતું, વીચારી ‘આંખ–ઝાંખ’ને !

શબ્દથી ‘અર્થ’ સુધીનું બધુંયે બધ્ધું ફાવશે –
પરંતુ રે, પછીનું તે વાક્ય–કાવ્ય રડાવશે !

એમને નૈં શકું વીંધી, કાવ્ય તો બૌ પવીત્ર છે,
શીખી આડેધડે એને બગાડું તે શું રીત છે ?

ભાષા–સાહીત્ય તો બેઠાં ઉંચેરાં આસને બહુ –
વગોવી એમને મારું, નાદાન એટલો ન હું !

લેપટોપ ખરીદ્યું મેં નથી પ્રભુ ઉતાવળે,
લખીને મોકલી દેવા પૂરતું કામ આવડે

એટલું બસ છે મારે; વધુ મોટો ન આશય;
શીખવો આટલું વ્હાલા, તમારો એક આશ્રય.

ગુરુજી બોલ્યા :

અલ્યા, તેં કચરો કીધો, કેવો મારી વીદ્યાતણો –
ચટણી વાટવા લીધો આશરો શાલીગ્રામનો ?!

ભાષાસાહીત્યની મારી કામગીરી સદા રહી,
વધુ તો કાવ્યમીમાંસા મહીં મારી રુચી સહી.

તને તો શીખવી મારે કાવ્યક્ષેત્રે લગાડવો;
સંહારીને અનીષ્ટો સૌ ભાષા–પ્રેમ પ્રસારવો.

ભાષાની ઝાંખી થૈ આભા, એને પાછી પ્રકાશવી,
યાવની ભાષને વીંધી સ્વભાષાને પ્રચારવી.

આશા તારી કને મોટી, યાવનીયુદ્ધ જીતવા –
પાણીમાં પણ તું બેઠો, કેમ રે, સાવ મીતવા ?!

આટલું કહીને વ્હાલો, પંપાળે પીઠ શીષ્યની,
ને પછી શોધવા બેઠા, ટૅકનીકો ભવીષ્યની !!    (અપુર્ણમ્)

– જુગલકીશોર.